نماز آخر در مسجد نیمه‌کاره / بازخوانی پرونده‌ای که هیأت امناء مسجدی را تا مرز محکومیت کشاند
در روزهای میانی خرداد 1395 و در شرایطی که مردم در تکاپوی آمادگی برای آغاز ضیافت الهی ماه رمضان بودند، اتفاقی تلخ در یکی از مساجد نیمه‌کاره مشهد منجر به فوت یک نمازگزار شد و خانواده‌ای را داغ‌دار کرد.
به گزارش ستاد دیه خراسان‌رضوی، 16 خرداد 1395 در حالی‌که تعدادی از اهالی محله لویزان مشهد برای اقامه نماز مغرب و عشاء در مسجد محله -که هنوز نیمه‌کاره و نیمه‌آماده بود- گرد هم آمده بودند، در رکعت دوم نماز عشاء بر اثر وزش باد شدید، دیوار پیش‌ساخته‌ای که به جای پنجره به طور موقت در بالای سر محراب مسجد نصب شده بود از محل سقوط نموده و علاوه بر مجروح نمودن تعدادی از نمازگزاران، با سر یکی از نمازگزاران که در صف اول نماز بود برخورد می‌کند که متأسفانه نامبرده پس از انتقال به بیمارستان فوت می‌کند. پس از تشکیل پرونده و رسیدگی قضایی، هیأت امناء مسجد فوق به میزان 35 درصد مقصر شناخته و محکوم به پرداخت دیه می‌شوند و پنج نفر عضو آن در آستانه ورود به زندان قرار می‌گیرند.
این مسجد که احداث آن از سال 92 آغاز شده و در اواسط سال 94 به مرحله سفت‌کاری رسیده بود، به دلیل درخواست مردم و موافقت هیأت امناء، تصمیم بر بهره‌برداری موقت از مسجد با شرایط موجود گرفته می‌شود. در نظریه هیأت کارشناسی، علل بروز حادثه، عدم رعایت الزامات فنی و ایمنی ساختمان درخصوص اجرای دیوار موقت بدون انجام مهاربندی و کلاف مناسب و ریزش دیوار یادشده که با استفاده از بلوک گچی احداث شده عنوان شده است و بر این اساس مجری ساختمان و صاحب‌کار (هیأت امناء مسجد) در این حادثه مقصر شناخته می‌شوند.
در حال حاضر با مراجعه محکومان این پرونده (اعضاء هیأت امناء) به ستاد دیه و درخواست مساعدت نسبت به این موضوع، پس از تحقیق و طرح پرونده در هیأت امناء ستاد دیه استان با مساعدت ویژه هیأت مدیره ستاد دیه کشور، مبلغ دیه به صورت بلاعوض پرداخت و پرونده آنها در مرجع قضایی مختومه شد. اما توجه و دقت به چند نکته در این ماجرا لازم و ضروری است:
نخست این‌که در این‌گونه حوادث مربوط به مساجد و هیئات مذهبی، به‌طور قطع بخشی از تقصیر پس از بررسی قضایی متوجه هیأت امناء مسجد خواهد بود و بایستی پاسخ‌گوی صدمات و خسارات وارده باشند. بنابراین برای پیشگیری از بروز حوادث مشابه هیأت امناء مساجد باید محدوده تحت پوشش بیمه مسئولیت در قبال حوادث قرار بگیرند که ضرورت پیگیری این موضوع از سوی سازمان اوقاف و امور خیریه و مرکز رسیدگی به امور مساجد احساس می‌شود. از آن‌جایی که انجام خدمات به عنوان عضو هیأت امناء مسجد، افتخاری است و حتی برخی از اعضاء مانند فرمانده بسیج محله طبق مقررات باید عضو هیأت امناء مسجد محل باشد، بنابراین تا حد امکان نبایست هزینه‌ای بابت بیمه بر دوش عضو هیأت امناء بیفتد.
نکته دوم این‌که با بررسی حوادث مشابه در چند سال اخیر، به نظر می‌رسد هیأت امناء مساجد باید دقت بیش‌تری در گزینش پیمانکاران جهت ساخت مساجد داشته باشند. استفاده از پیمانکارانی که صلاحیت فنی دارند و مورد تأیید نظام مهندسی باشند و نیز نظارت دقیق و مداوم بر کار آنها از سوی هیأت امناء امری ضروری است.
سومین نکته این است که اکثر مساجد با کمک‌های مردمی ساخته می‌شوند و ساخت‌شان مرحله به مرحله به جلو می‌رود. از این رو مساجد نوساز یا در حال ساخت مستعد بروز حوادث مشابه هستند. در این باره باید چاره‌ای اندیشیده شود و در صورتی که بناست از مسجد نیمه‌کاره برای اقامه نماز استفاده شود، حتماً استانداردها و ضوابطی رعایت گردد تا از بروز حوادث این‌چنینی جلوگیری به عمل آید. و نکته پایانی این‌که، مناسب است در مساجد صندوقی در خصوص حوادث احتمالی در نظر گرفته شود تا از ظرفیت کمک‌های نمازگراران و افراد خیّر محله بهره‌گیری گردد و بار عمده مسئولیت روی دوش اعضاء هیأت امناء که به صورت افتخاری و غیرانتفاعی تلاش می‌کنند نباشد.